فلسفه ملاصدرا
زینب اختری؛ عبداله صلواتی
چکیده
فاعلیت الهی از منظر گریفین عبارت است از قدرت الهی که تأثیرات علّی در جهان را اِعمال میکند و نحوه فعالیت خدا در جهان و تأثیرگذاری خدا بر موجودات را نشان میدهد و به بیان دیگر چگونگی اعمال قدرت الهی در جهان است. گریفین فاعلیت را بر مبنای قدرت تبیین میکند و قدرت را به ترغیب و تشویق و شورانگیزی تحویل میبرد. براین اساس ارتباطی دوطرفه ...
بیشتر
فاعلیت الهی از منظر گریفین عبارت است از قدرت الهی که تأثیرات علّی در جهان را اِعمال میکند و نحوه فعالیت خدا در جهان و تأثیرگذاری خدا بر موجودات را نشان میدهد و به بیان دیگر چگونگی اعمال قدرت الهی در جهان است. گریفین فاعلیت را بر مبنای قدرت تبیین میکند و قدرت را به ترغیب و تشویق و شورانگیزی تحویل میبرد. براین اساس ارتباطی دوطرفه میان خدا و موجودات برقرار است و خدا درحالی که تأثیر میگذارد، تنها خالق نیست و تعین نمیبخشد، بلکه خود موجودات بالفعل در به فعلیت رسیدن امکانهای خود، فاعل هستند و خدا، تنها، برانگیزنده است نه اجبارگر.گریفین برای توجیه مسائلی چون ارتباط خدا با موجودات، قدرت و اختیار انسانها، وجود تغییرات در جهان و مسأله شر چنین تبیین جدیدی از فاعلیت و قدرت الهی ارائه میدهد. دو پرسش اصلی این پژوهش عبارت است از: چگونه میتوان از منظر فلسفة صدرایی فاعلیت الهی به روایت گریفین را ارزیابی کرد؟؛ 2. چگونه میتوان بحسب تحلیل سیستمی، فاعلیت الهی به روایت گریفین را مورد ارزیابی قرار داد؟ دستاوردهای این پژوهش نیز به این قرار است: در ارزیابی درون سیستمی بیان کردیم که گریفین در تبیین خود از فاعلیت الهی، این فاعلیت را محدود کرده، قدرت الهی را به ترغیب و برانگیزش فروکاست داده است. همچنین، از منظر صدرایی نیز آنچه گریفین ارائه میکند، با خدایی که تنها فاعل حقیقی براساس وحدت شخصی ملاصدرا است، قابل مقایسه نیست، بلکه میتوان آن را با نفس رحمانی ملاصدرا مقایسه کرد. به بیان دیگر کارکردهای فاعلیت الهی گریفین با نفس رحمانی ملاصدرا تأمین میشود.